Tüycükler ve İçten Yapılı Kamçılı Sistemler, Olabilecek En İndirgenemez Kompleks Sistemler

Site Yazarı Önsözü

 

Sahip olduğumuz hemen her şeyde neden bu kadar çok detay var ? Eski yüzyıllarda insanlar bunlara vakıf olmamasına rağmen yine de yaratıcının gölgesini hissederlermiş ama bugün ne oldu Allahı komple hayatımızdan çıkardık… İnsanların yüce yaratıcıyı hayatlarından çıkartmalarının pek çok aptalca nedeni var ama en önemlisi onu tanımamaları ve bu konuda onlarında bir çabasının bulunmayışı. Aslında çaba dediğimiz şey sadece samimi olarak bir soru sormaktan ibaret ondan sonrasında Allah kuluna kim olursa olsun bilgi kapılarını açıyor. Üstelik en detay sayılabilecek hususlarda dahi, aynen bu yazımızda aşağıda gösterdiğimiz gibi.

 

İnsan vücudu 60 trilyon civarı hücreden oluşmaktadır. Her bir hücre ise kendi içerisinde ayrı bir dünyadır. Adeta koca bir gezegendir insanın kendisi ve bu gezegenin yüzbinlerce farklı ihtiyacı içinde sayısız çok yetenekli az hata yapan işçiye ihtiyaç vardır. İşte bu işçilerden biri özellikle Türkiye’de çok az kişinin bildiği Cilia yada tüycük  organelleri olarak adlandırılabilecek yapılardır. Prof. Dr. Michael Behe’nin 1996’da bilim dünyasında tartışılmasına yol açan cilialar birer yaratılış harikasıdır. Elektron mikroskopları ile bile oldukça zor görülen ve üzerine çalışılabilen bu sistem, sistemin arkasında ki yaratıcının kudreti ve gücü hakkında düşünen, akledebilen her bir kişiye önemli dersler vermektedir. Gözlerinizde, burnunuzda, boğazınızda ve kulağınızda pek çok farklı bölgenizde durmaksızın bu şekilde hizmet eden bu inanılmaz detaylı ve bir o kadar zarif organelleri kim sizin hizmetinize vermiştir ? Yoksa bu mucizevi sistem kendiliğinden mi var olmuştur ?

 

İnsan vücudunun içerisinde ki bu inanılmaz teknolojik sistem içinizde ki onbinlerce farklı yaratılış mucizesinden sadece birisidir. Cilia tüm gücüyle sizi Allahın kudreti uyarmaktadır. Ciliaya kulak verin.

 

 

 

Bu yazı Evolution News sitesinden ingilizceden türkçeye çevrilmiştir. Aslına sadık kalmak suretiyle bazı yerleri özet formatında verilmiştir. Çeviride hata olduğunu düşündürecek şeyler görürseniz lütfen uyarın, Teşekkürler

 

Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılmasında, gece ile gündüzün ard arda gelişinde, insanlara yararlı şeyler ile denizde yüzen gemilerde, Allah’ın yağdırdığı ve kendisiyle yeryüzünü ölümünden sonra dirilttiği suda, her canlıyı orada üretip yaymasında, rüzgarları estirmesinde, gökle yer arasında boyun eğdirilmiş bulutları evirip çevirmesinde düşünen bir topluluk için gerçekten ayetler vardır. Ali İmran 190-191

 

 

Tüycükler ve İçten Yapılı Kamçılı Sistemler, Olabilecek En İndirgenemez Kompleks Sistemler

 

 

 

Prof. Michael J Behe’nin Darwinin Kara Kutusu[1] kitabında tanımını yaptığı İndirgenemez Kompleks moleküler makineler, hala verilmeye devam eden hediyeler gibi olmaya devam ediyor. Pek çok okuyucu (kitabın basıldığı tarih) 1996’dan daha öncesi tarihlerde Flagella[2] yada Cilliayı[3] hiç duymamıştı. Bu makineler ile alakalı en dikkat çekici en önemli gerçek onların aradan geçen 25 yılda çok daha ikna edici ve reddedilemez kanıt olarak görünmeye devam ettikleri gerçeğidir ve bu gerçek indirgenemez kompleks yapıların Akıllı Tasarımın[4] doğruluğunu tasdik eden kanıtlar sunduğunu ispatlamaktadır. Bakteriyal flagella gün geçtikçe daha da çok örnek verilen bir fenomen olma yolundadır çünkü motor vb. mesleklerden olmayan birisi dahi kolayca bunun bir motorsal işlevi olduğunu tanımlayabilmektedir. Daha az harika olmayan ancak daha geride kalmış bir başka popüler örnek ise Ciliadır.

 

 

Behe ikinci kitabı Evrimin Sınırlarında[5] açıklamalarına eklemeler yaptı ancak baş döndürücü gelişmeler çok daha hızlı kendini güncellemekteydi. Cilia’nın sahip olduğu detaylar Akıllı Tasarım görüşüne şimdiye kadar olmadığı kadar destek sağlamaktadır, özellikle bu organelin nasıl var olduğu ile alakalı düşündüğümüzde. Bu küçük saç parçası tarzındaki oluşuma dikkatli bakıldığında bir maden ocağının içerisinde çift taraflı bir otoban varmışcasına gelişmiş bir ulaşım sistemi sunduğu dikkati çekmektedir.

 

Current Biology[6] isimli dergide Gaia Pigino[7] intraflagellar Transport yani İçten Kamçılılarda ulaşım isimli bir önsöz yayınlamıştır.(IFT) Buna içten kamçılı denmiştir çünkü cilia bir çeşit kamçıdır ve latince kamçı benzeri hareket edebilen yapı anlamı taşımaktadır. Cilia’larda,  Flagellalar gibi IFT sistemini büyük yapı bloklarını taşımak için bir nakliye aracı gibi kullanmaktadırlar. Bu eğer bizim boyutlarımızda bir değerlendirmeye tabi tutulsa çok çok çok ama çok çok uzun bir seyahate tekabül edecektir.

 

Hareket edebilen cilialarda mevcuttur bunlar özellikle nefes borumuzun patojenlere karşı korunması için çok önemlidirler ve bunları da harekete geçiren bir öncül uyarı sistemi olarak da görülebilecek bir cilia daha bulunmaktadır.  Cilia’nın tam olarak doğru bir formda olması hayati önem taşımaktadır. Eğer bir şeyler yanlış giderse yada yanlış olursa bu kez sorunlar baş göstermeye başlayacaktır, bunlardan bir tanesi ciliapathy[8] isimli hastalıktır. Hastalar bu hastalıkta büyük sorunlar yaşamaktadırlar ve bazı vakalar ölümle sonuçlanmaktadır. Evolution News daha önce bu konudan   ve şu linkte bahsetmiştir.

 

 

 

Parçalar Listesi

 

Önce kaç adet oyuncunun bir cilia oluşturmak için bir arada olması gerektiğini gözden geçirmeliyiz. Pigino’nun parça listesi temelden en yüksek seviyeye kadar ulaşan  9+2 mikrotübülleri[9] ile başlamaktadır. Mikrotübüllerin iki merkezi tekildir ve 9 ayrı bileşik yapıdan oluşan dışsal halka birbirinin eşi formatındadır.  Bu rayların üzerinde iki motor bulunmaktadır; Kinesin-2,  bu protein tabandan en uç noktaya ilerler ve Dinein2-,  buda en uç noktadan taban seviyeye dönmektedir. Kinesin-2 bir kafaya, uzun sap benzeri organellere, ekleme ve iki ayağa sahiptir. Bu şekilde mikrotübüllerin üzerinde yük taşırken yürüyebilmektedir,  bu harikulade motor 6 protein alt ünitesini de içinde barındırmaktadır. Dinein-2 ayrıca bir motora, organellere, zincir halkalara, kuyruğa ve iki adet  güç için ATP[10] kullanan  AAA+ ile  güçlendirilmiş etki alanına sahiptir. Bunlar iki farklı motor çeşididir ve bir ekip ruhu ile mikrotübüller boyunca birlikte çalışmaktadırlar.

 

IFT (intraflagellar Transportation) proteinleri IFT8, IFT176 gibi numaralandırılmışlardır. IFT-A gibi IFT kompleksleri 6 adet IFT proteininden oluşmuştur. IFT-B ise sahip olduğu 16 protein ile farklı bir komplekstir. Bu yolculuk şekli yüklerin en uç noktalara dahi ulaşmasını sağlar, adeta nakliye için enerji sağlayan adaptör görevi görürler ki buna tubulin proteinleri, Dinein parçaları, hücre zarı proteinleri ve diğer IFT proteinleri dahildir.

 

Temelde temel vücut yapısı BB olarak isimlendirilir ve bazı formları sekiz farklı BB proteininden oluşmaktadır. Buda fonksiyonel olarak ileriye yönelik yüklerin kargo ayarlayıcısı olarak fonksiyon görmektedir. Bu cilia’nın içerisine girmeye çalışan diğer moleküllerin girişine dair bir onay verir ve kargo nakliye ürünlerinin geri dönüş trenine binmesini sağlamaktadır. Tamı tamına 24 farklı protein IFT’nin minimum fonksiyon işlevi için gerekli olan protein sayısıdır ki buda teorik bir hesaplama ile çıkarılmıştır. Pigino şunu eklemektedir; ” Çok daha fazla şey öğrenilmeli”

 

”Cilialar ve ötesi ile alakalı özellikle yeni teknolojilerde kullanılabilecek onların fonksiyonları ve mekanizmaları ile alakalı  pek çok harikulade soru cevapsız kalmıştır. Ancak bereket ki geçtiğimiz yıllarda soğuk elektron mikroskoplu tarama, soğuk korelatif ışık, elektron mikroskopu ve mikroskop teknolojisinin gelişmesi ile pek çok yeni yaklaşım ile girişimlerde bulunulmuştur. Yerinde proteinleri tanımlamak vb uygulamaların kombinasyonlu yaklaşımı aktif  IFT komplekslerinin izolasyonu ve onların yapay bir ortamda yeniden birleştirilmesi ve yeniden aktive edilmesi Bu IFT çalışmalarının gelecekte ki yaklaşımlar için çok büyük fırsatlar sunacağını göstermektedir.”

 

Amino asitlerin sekansları  her protein fonksiyonu için ciddi bir keskinlik gerektirmektedir ki bu proteinlerde çok daha uzundur buda onların tesadüfen oluşma olasılıklarını çok daha imkansız hale getirmektedir. IFT proteinleri çok büyüktür. Bir örnek olarak BBSome içerisindeki BBS1 593 amino asit kalıntısı içermektedir; IFT172 (IFT-B kompleksinin bir parçasıdır)  ise 1749 adet amino asit kalıntısı taşımaktadır. Daha beter feci bir durum ise proteinlerin beraber çalışmak zorunda kaldıklarında ortaya çıkmaktadır. Bunu burada daha fazla uzatmanın manası yoktur ancak şurası çok bilgilendirici bir noktadır; Pigino makalesinde evrimden hiç bahsetmemiştir.

 

 

Trene Binmek

 

Kargo yüklemek ve boşaltmak cilialarda 5 adımda gerçekleşmektedir. Öncelikle tren temel noktada birleşir. Kinesinler, mikrotübül çifti boyunca sıralanırlar ve onların baş kısımları birbirleri arasındaki sınıra değmektedir. Dinein parçaları o zamana kadar çoktan yüklenmişlerdir ve birbirleri arasındaki sınırlara dokunmazlar, böylelikle motorlar arasında meydana gelebilecek olası bir çete savaşından kaçınılmış olunmaktadır. Hücre zarı parçaları ve diğer kargolar IFT-A ve IFT-B yardımıyla yüklenmektedir. Bu şekilde iyi organize olmuş bir tek yöne giden bir araba gibi bütünüyle yüklenmiş tren,  ATP tarafından enerji sağlanan çoklu kinesin-2 motorları yardımıyla ilerlemektedir.

 

Tepe noktada 3. aşama başlamaktadır. Yüklenen kargo boşaltılır ve büyüyen Ciliaya ( Mikrotübüller ve hücre zarı) nakliye edilir. Eş zamanlı olarak dinein motorları aktivitenin akıbetini garantiye almak adına  bir ara aşama olarak  açık bir şekilde birleşirler. Kinesinler ise tekrar merkez, temel noktaya kargolanabilmek adına ayrıştırılırlar. Dördüncü aşamada dineinler aktive edilirler ve tren IFT kompleksleri ve bir takım çöpler ile birlikte temel noktaya gitmek üzere hareket ettirilir. Beşinci ve son aşamada ise kargolar indirilir, bu taşıma işlemini gerçekleştiren tren parçalara ayrılır ( Tren adını verdiğimiz şeyin protein parçalarından oluşmuş bir biyolojik yapı olduğunu unutmayalım ÇN) Eğer dar bir maden içerisinde, madencilerin ihtiyacı olan malzemeleri en ücra noktalara kadar taşımak için bir sistem tasarlasaydınız ancak bu kadar yapabilirdiniz ancak bu hücresel sistemin sizin tasarlayacağınızdan bir farkı var burada işler otomatik devam ediyor, yani otomasyon çoktan yapılmış.

 

Herşey Harfi Harfiyen Çalışmalı

 

 

Pigino ön yazılarında ciliopati isimli hastalığı anlatmak adına ciddi bir zaman harcamaktadır; yapısı bozulan ciliaların meydana getirdiği hastalıklar. IFT veya motor parçaları mutasyona uğradığında yada cilia gelişimi sırasında bazı hatalar meydana geldiğinde, korkunç sonuçlar meydana gelmektedir, gerçekten çok korkunç şeyler. Pek çok hasta kişi aslında hastalığına tanık olamadan yada hastalık teşhisi koyulamadan önce vefat etmektedir çünkü embriyonik gelişimin erken dönemlerinde meydana gelmektedirler ve bu durum omurgalılarda 14. haftaya kadar ölüme neden olmaktadır. Pigino 14 farklı  bilinen ciliopati hastalığını tanımlamış ve isimlendirmiştir. Bardet Biedl[11] Sendromu ki bu sendrom pek çok hastalığında ana sebebidir örnek olarak Rod-Cone sendromu[12], polidaktil[13], merkezi obezite, hipogonadizm[14], böbrek fonksiyon kayıpları ve görme kaybına yol açan retitis pigmentosa[15] sendromu. Çok daha detaylı raporlar dosyalar olmasa dahi bu hastalığın iskeletlere zarar verdiğini, gözlere, böbreklere, beyine ve vücuttaki pek çok çoklu sisteme zarar verdiğini bilebiliyoruz.

 

Genelde Çalışır

 

İnsanların ezici bir çoğunluğu düzgün çalışan cilialar ile birlikte doğmaktadır, aşağıdaki alıntıda ciliaların bizler için ne kadar önemli oldukları yüzeysel olarak incelenmiştir;

 

”Hücrelerin farklı sinyalleri algılayabiliyor olması gerekmektedir, söz gelimi hücre dışı ortamdan (Bir hücre için hücre dışı ortam kendi dış dünyasının tamamını oluşturur ÇN)  düzgün çalışabilmek için gelen kimyasal yada mekanik sinyaller gibi. Pek çok ökaryotik hücre saç kılı tarzı hücrenin dışarısında bir anten gibi çıkıntı yapmış bir organel olan cilialar vasıtası ile bu sinyalleri hissedebilmektedir. Sinyalleşebilme ve algılayabilme kapasitesi konu cilialar olduğunda inanılmazdır. Embriyonik gelişimin ilk aşamalarında yada vücutlarımızın sağ-sol taraf asimetrisinin oluşturulmasında da önem arzetmektedirler. Bunların sonrasında cilialar organların doğru dürüst gelişmesi ve görevlerini ifa edebilmesi için tam olarak doğru çalışmalıdırlar. Beyin, böbrekler, kalp, karaciğer ve pankreas. Hassas algılamaya sahip cilialar bizi çevreleyen dış ortamları algılamamızı sağlamaktadırlar; Örnek olarak retinamızdaki bağlantı kurucu ciliların fotoreseptör olarak birleşmesi sayesinde görebilmekteyiz, koku alıcı nöronlarımız üzerindeki hassas cilialar sayesinde koku alabilmekteyiz ve kino cilialar sayesinde duyabilmekteyiz. Son olarak hareketli cilialar ise nefes yollarımızı düzenli olarak temiz tutarlar bu sayede akciğerlerimiz temiz kalır, ayrıca onlar beyin sıvısının beyin kıvrımlarına aktarılmasına da katkıda bulunmaktadırlar. Şurası muhakkak, ciliaların sorunsuz çalışması bizim için hayat memat meselesidir.”

 

Profesör Behe bu yaratılış harikalarının ne kadar harika işler çıkardığını çok geniş kitlelere duyurarak harika bir iş çıkarmıştır. O ciliaları indirgenemez kompleksliğe bir örnek olarak 1996’da ortaya atmıştır. 2007’de ise o ciliaları karesi alınmış (Yani kat kat güçlenmiş olarak ÇN) bir şekilde indirgenemez kompleksliğe örnek olarak göstermeye devam etmiştir. Pigina’nın öncül yazısı ise ciliaların bu muhteşem özelliklerinden bahsetmez. Ancak görebilmeniz, duyabilmeniz, koku alabilmeniz, tadabilmeniz ve yürüyebilmeniz Cilianın yaratıcısının bunları bizim için olanaklı kılması ile mümkün olabilmiştir.

[1] https://www.kitapyurdu.com/kitap/darwinin-kara-kutusu/10931.html Erişim Tarihi; 12/07/2021 (Bu kitap yüzyılın en etkili 100 bilim kitabından birisi olarak gösterilmiştir, ölmeden önce okunması gereken güzel kitaplardandır ÇN)

[2] Bakteri kamçısı olarak türkçeye çevrilebilir. Bazı bakteriler sıvı ortamlarda hareket edebilmek için bir çeşit motor kullanmaktadırlar buna flagella denmektedir. Daha fazla bilgi için; https://tr.wikipedia.org/wiki/Kamçı_(biyoloji) Erişim tarihi; 12/07/2021

[3] https://tr.wikipedia.org/wiki/Sil Erişim Tarihi; 12/07/2021

[4] Akıllı Tasarım, Evrenin ve içerisindeki herşeyin bir güç tarafından yaratıldığını, gücün kaynağının kim olduğu bilinemese de gücün kendisinin varlığına yönelik kanıtların çok keskin olduğunu savunan binlerce bilim adamının içerisinde olduğu bir vakıf benzeri kuruluştur. Daha fazla bilgi için; https://intelligentdesign.org/whatisid/ Erişim Tarihi 12/07/2021

[5] https://www.discovery.org/b/the-edge-of-evolution/

[6] https://www.cell.com/current-biology/home Erişim Tarihi; 13/07/2021

[7] Burada temel alınan makalenin yazarı bilim insanı, makalenin tamamına ulaşmak için https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(21)00454-1 Erişim Tarihi; 13/07/2021

[8] https://en.wikipedia.org/wiki/Ciliopathy Erişim Tarihi 13/07/2021

[9] https://en.wikipedia.org/wiki/Undulipodium Erişim tarihi 13/07/2021

[10]  Hücre içi enerji üretimi ve transferi ile görevli bir nükleotit. Küçük yapısına rağmen yapabildikleri inanılmazdır. Tek başına bir yaratılış harikasıdır ve kendine ait müstakil bir yazıyı hak etmektedir. Daha fazla bilgi için https://tr.wikipedia.org/wiki/Adenozin_trifosfat Erişim Tarihi; 13/07/2021

[11] https://www.hemensaglik.com/makale/bardet-biedl-sendromu-agryt Erişim Tarihi; 13/07/2021

[12] https://tr.wikipedia.org/wiki/Conn_sendromu Erişim Tarihi; 13/07/2021

[13] https://tr.wikipedia.org/wiki/Polidaktili Erişim Tarihi 13/07/2021

[14] https://www.saglikocagim.net/hipogonadizm/ Erişim Tarihi 13/07/2021

[15] https://tr.wikipedia.org/wiki/Gece_körlüğü Erişim Tarihi 13/07/2021