KÖRELMİŞ ORGANLARMI ? KÖRELMİŞ BEYİNLERMİ?

MuratS

Ernst Wiedersheim, 1895 yılında yayınladığı “The Structure of Man” adlı eserinde, insanın bedeninde iş görmeyen ve daha önceki atalarından kalıntı olarak intikal eden ve zamanla insanın bedenini terk edecek olan 86 lüzumsuz organ olduğunu belirtmiştir. (1) Örneğin bacak toplar damarlarımızdaki kanın geri akmasını engelleyen kapakçıklar, çağımızda bağışıklık sisteminin elemanı oldukları bilinen bademcikler, kalsiyum düzeyini kontrol eden paratiroit bezi… Timüs gibi çok ehemmiyetli işlevleri olan bir organ bile yakın bir geçmişe kadar körelmiş organ muamelesi görüyordu.

İngiltere’nin Coventry & Warwickshire Üniversite Hastanesi’nden ortopedi uzmanları, Orthopaedics and Trauma isimli akademik mecmuada yayımlanan makalelerinde, uzun yıllar körelmiş organlar olarak görülen dizlerimizdeki menisküslerin önemi anlaşılmadığı için, yırtılmaları durumunda kesilip çıkarılmalarının yaygınlaştığını belirtiyor. Araştırmada şu sonuca varmışlar: “Artık menisküslerin yük dağılımı, eklem stabilitesi ve kayganlaştırmada ehemmiyetli rolü olduğu ve eklem yüzeylerini bozulmadan koruduğu kabul ediliyor.” (2)

Bademcikler ve geniz etinin fobksiyonları da yakın zamanda yapılan yeni araştırmalarla ortaya kondu. Bu uzuvlar, solunum yoluyla yahut yutularak bedene giren hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun boğazdaki savunma hattını oluşturuyor. Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre, kan dolaşımında bulunandan çok daha yüksek yoğunlukta aktif hale gelmiş bağışıklık hücresi içeriyorlar. (3)

Geniz eti ve bademciklerin alınmasının uzun vadeli etkilerini bulmak için, Melbourne Üniversitesi’nden Dr. Sean Byars, Kopenhag Üniversitesi’nden Prof. Jacobus Boomsma ve Yale Üniversitesi’nden Prof. Stephen Stearns liderliğinde geniş çaplı bir araştırma yapıldı.

Danimarkalı bir milyonu aşkın çocuğun verileri incelendi ve dokuz yaşından önce bademcikleri ve geniz eti alınan, ya da bunlardan sadece biri alınan çocuklarda 10-30 yıllık takip süresi içinde astım, grip, zatürre gibi üst solunum yolu hastalıklarının 2-3 kat fazla görüldüğü tespit edildi. Tabii ki araştırmacılar, bademcik ve geniz etinin alınmasını gerektiren kritik durumlar olabileceğini ifade ediyor. (4)

Bir milyondan fazla çocuğun verilerini inceleyen Güney Koreli bilim insanlarının Temmuz 2020’de Plos One adlı akademik dergide yayımlanan araştırmaları da, hem bademcik, hem geniz etinin alınmasının astım riskini artırdığını gösterdi. (5)

Apandis de senelerce lüzumsuz, ya da işlevini büyük oranda yitirmiş bir organ olarak kabul edildi. Amerika Birleşik Devletleri’nin Michigan Eyaleti’nin McLaren Greater Lansing Hastanesi’nden Dr. Mark W. Jones ve meslektaşları, 2020’de yayımladıkları “Appendicitis” adlı kitapta günümüzde apandisin lenf organı görevi gördüğünün genel kabul gördüğünü söylüyor. (6)

Apandisin, bağışıklık sistemi hücrelerinden olan B hücrelerinin olgunlaşmasında ve antikorların yapımında, yine bağışıklık sistemi hücrelerini bedenin bazı kısımlarına gönderen kimyasalların üretiminde görev aldığı keşfedildi. (7)

Dünyanın en iyi üniversitelerinden sayılan Duke Üniversitesi’den Dr. William Parker ve arkadaşlarının araştırmaları da, sindirimi kolaylaştıran, vitamin ve aminoasitler üreten, hastalık yapıcı organizmalara karşı bariyer oluşturan faydalı bağırsak bakterilerinin saklandığı bir depo olduğunu gösterdi. Parker ve arkadaşlarının araştırmasına göre, ishalden dolayı bağırsaklar tamamen boşalsa bile apandiste saklanan faydalı bakteriler bağırsaklara geçip çoğalabilir. (8)

Duke Üniversitesi’nin Tıp Merkezi’nden yapılan bir yayında, apandisin iltihaplanmasının bu organın kusurlu olmasından kaynaklanmadığı, toplumun sanayileşmesiyle bağlantılı kültürel değişikliklerin etken olduğu belirtilmişti. (9)

Apandisitin (apandis iltihaplanması) dünyanın farklı bölgelerinde görülme sıklığını inceleyip değerlendiren Kanada’nın Calgary Üniversitesi’nden Prof. Gilaad Kaplan ve arkadaşlarının 2017’de Annals of Surgery adlı akademik dergide yayımlanan analizleri, apandisitin toplumun sanayileşmesi ile ilişkili çevresel etkilere bağlı olabileceğini gösterdi. Makalelerinde hava kirliliğinin ve sigara kullanımının apandisit riskini artırabileceğini belirten çalışmalara da atıf yapan bilim insanları, apandisitin nedenlerinden birinin lifli gıdaların az tüketilmesi olabileceğine işaret eden eski fakat çok ilginç bir makaleden de söz ediyor. (10)

Meşhur İngiliz cerrah Denis P. Burkitt, 1973 yılında British Medical Journal’da neşredilen makalesinde, Afrika ve Asya’nın gelişmekte olan ülkelerinde bulunan 200 hastanenin doktorlarından alınan bilgilerle hazırlanan raporların apandisit, bağırsak kanseri, varis gibi bazı hastalıkların bu topluluklarda nadir görüldüğünü belgelediğini ifade ediyor. (11)

Değeri son yıllarda daha iyi anlaşılan organlardan biri de dalak. Eskiden, yalnızca kanı filtreleyen ve depolayan bir doku olduğu sanılıyordu. 2009 yılında meşhur akademik mecmua Science‘ta yayımlanan bir araştırma, kalp krizi ve ciddi yaralanmalar gibi durumlarda beyaz kan hücrelerinin en büyükleri olan monositleri kana boşalttığını gösterdi. (12)

Dalağı alınan birinin ciddi, hatta ölümcül enfeksiyonlara yakalanma riskinin yüksek olduğu belirtiliyor. Dr. Nahrendorf ve arkadaşlarının araştırma sonuçlarını değerlendiren Amerika Anatomi Uzmanları Derneği başkanı Dr. Jeffrey Laitman şunları ekliyor: “Tarih, salt tıp bilimi o zamanlar işlevlerini anlayamadığından dolayı gereksiz olarak nitelendirilmiş vücut parçalarıyla dolu.” (13)